Hommage á M. Ventris

“Hommage à M. Ventris„ ή: «η κρυμμένη ομορφιά τής γλώσσας»

Όταν για πρώτη φορά σαν μαθητής γυμνασίου, αλλά και αργότερα επισκεπτόμενος το μουσείο του Ηρακλείου πρωτοαντίκρυσα τα πλακίδια της «Γραμμικής Β », δεν μπορούσα ακόμη να φανταστώ οτι αυτά τα μικρά χαραγμένα στον πηλό σύμβολα, θα με συνέπαιρναν κάποτε σ’ ένα ταξίδι μες στον χώρο και τον χρόνο, ταξίδι εσωτερικό στις ρίζες, την γλώσσα και την συνείδησή μου…

Έπρεπε πρώτα να περάσω μια φάση θαυμασμού για την κινέζικη καλλιγραφία και κατά δεύτερο λόγο… να εκπατριστώ…

Σιγά-σιγά άρχισαν να χορεύουν μπροστά μου διεκδικώντας δικαιώματα στην προσοχή μου απ’ την μια, για να με αποζημιώσουν απ’ την άλλη, μεταφέροντάς με νοερά στην Ελλάδα, την «άλλη Ελλάδα» του ποιητή… Κατά πως φαίνεται αρέσκονται στους πλάγιους δρόμους, αφού διάλεξαν τον νεαρό Άγγλο αρχιτέκτονα Michael Ventris για να τους δώσει πίσω τον «ελληνικό τους ήχο», να τα αποκρυπτογραφήσει δηλαδή, πράγμα που έγινε το 1952-53. Έτσι κλείνουν στις μέρες μας πενήντα χρόνια (επίσημη ανακοίνωση στο «Journal of Hellenic Studies » του ’53 και διάλεξη του Ventris στο Λονδίνο στις 24.06.53) από αυτόν τον καταπληκτικό άθλο που παρέτεινε την ελληνική γλώσσα για μερικούς ακόμη αιώνες πριν από τον Όμηρο στον χώρο του Αιγαίου…

Διαβάζοντας τα κείμενα – και είναι η εμπειρία ιδιάζουσα – φάνταξαν εμπρός μου αυθόρμητα οι στίχοι του ποιητή: «Κι έπιασα σιγά-σιγά να δένω λόγια σαν διαμαντικά να την καλύψω την χώρα που αγαπούσα. Μην και κανείς ιδεί το κάλλος – ή κι υποψιαστεί πως ίσως δεν υπάρχει…» (Οδ. Ελύτης: ο μικρός Ναυτίλος).

Κι αμέσως γεννήθηκε η επόμενη σκέψη: Πως θάταν άραγε το αντίστροφο; Δεν ξέρω αν ήδη υπάρχει, μα εδώ το επιχειρώ: Με δειλό το χέρι εννοείται, φιλόλογος δεν είμαι κι ας με συγχωρέσουν οι ειδικοί, καλλιτεχνική μόνον αδεία…

Δεν υπάρχουν λογοτεχνικά κείμενα στην «Γραμμική Β». Ιδού λοιπόν μερικές απόπειρες μεταγραφής…

Νέα Ελληνική ποίηση σ’ ένα διαχρονικό ταξίδι επικοινωνίας μες το παρελθόν…
Λέξεις ντυμένες τα διαμαντικά τους…
Λέξεις προκλητικές για επίδοξους εραστές της αρχαίας – λογίας…
Στο κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού…

 

Νίκος Σαμαρτζίδης ,

Φλεβάρης 2003